กิจกรรมของเอนไซม์ในระบบทางเดินอาหารของปลาเสือตอลายเล็ก (Dotnioides undecimradiatus Roberts and Kottelat, 1994)

ปลาเสือตอเล็ก (Datnioides undecimradiatus) เป็นปลาน้ำจืดที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจในธุรกิจปลาสวยงาม ปัจจุบันจำนวนประชากรปลาในธรรมชาติลดลงเป็นอย่างมาก ในประเทศไทย พบในแม่น้ำมูลและแม่น้ำโขง IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) จัดปลาเสือตอลายเล็กให้อยู่ในสถานภาพมีความเสี่ยงสูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติในภายหน้า (Vulnerable; VU) ปัจจุบันปลาเสือตอลายเล็กที่จำหน่ายในตลาดปลาสวยงามได้จากการจับจากแหล่งน้ำธรรมชาติ ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความต้องการโภชนะของปลาเสือตอลายเล็ก เพื่อการเพาะเลี้ยงในอนาคต โดยศึกษารูปแบบกิจกรรมการทำงานของเอนไซม์ย่อยอาหาร 3 ชนิด คือ protease, amylase และ lipase ในทางท่อทางเดินอาหาร โดยรวบรวมตัวอย่างปลา 4 ขนาด ได้แก่ 45, 75, 100 และ 200 กรัม จากแม่น้ำโขงและแม่น้ำมูลในเขตอำเภอโขงเจียมและอำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี และศึกษาเปรียบเทียบความแตกต่างของกิจกรรมของเอนไซม์ในกระเพาะอาหารและลำไส้ กระเพาะอาหารของปลาเสือตอลายเล็กทุกขนาดมีรูปร่างแบบตัว J มีกล้ามเนื้อแข็งแรง เป็นลักษณะของกระเพาะอาหารกลุ่มปลากินเนื้อ (carnivore) สำหรับกิจกรรมของเอนไซม์ protease สูงสุดทั้งจากในกระเพาะอาหารและลำไส้ ตามด้วย กิจกรรมของเอนไซม์ amylase และ lipase โดยมีความแตกต่างทางสถิติ (p<0.05) ปลาเสือตอลายเล็กจากแม่น้ำโขงพบกิจกรรมสูงสุดในปลาขนาด 100 กรัม รองลงมาได้แก่ปลาขนาด 45 กรัม มีค่ากิจกรรมเป็น 1.15±0.02 และ 1.10±0.08 U/mg protein/min ตามลำดับ โดยมีความแตกต่างกันทางสถิติ (P<0.05) ปลาเสือตอลายเล็กจากแม่น้ำมูล พบกิจกรรมสูงสุดในปลาขนาด 100 กรัม รองลงมาได้แก่ปลาขนาด 45 กรัม มีค่ากิจกรรมเป็น 1.02±0.05 และ 0.74±0.02 U/mg protein/min ตามลำดับ โดยมีความแตกต่างกันทางสถิติ (P<0.05) กิจกรรมของเอนไซม์ protease ในปลาจากแม่น้ำโขงและแม่น้ำมูลไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) กิจกรรมเอนไซม์ amylase ปลาจากแม่น้ำโขง พบมีค่าสูงสุดในลำไส้ของปลาขนาด 75 กรัม โดยมีค่า 28.08±0.12 mU/mg protein/min รองลงมา ได้แก่ ในกระเพาะอาหารของปลาขนาด 200 กรัม มีค่ากิจกรรมเป็น 15.93±0.72 mU/mg protein/min โดยมีความแตกต่างกันทางสถิติ (P<0.05) ปลาจากแม่น้ำมูล พบมีค่าสูงสุดในลำไส้ของปลาขนาด 200 กรัม โดยมีค่า 38.88±0.26 mU/mg protein/min รองลงมาได้แก่ ในกระเพาะอาหารของปลาขนาด 75 กรัม มีค่ากิจกรรมเป็น 13.94±0.72 mU/mg protein/min โดยมีความแตกต่างกันทางสถิติ (p<0.05) กิจกรรมของเอนไซม์ amylase ในปลาจากแม่น้ำโขงและแม่น้ำมูลมีความแตกต่างกันทางสถิติ (P<0.05) และกิจกรรมของเอนไซม์ lipase ในกระเพาะอาหารและลำไส้ ปลาจากแม่น้ำโขง พบกิจกรรมสูงสุดในปลาขนาด 200 และ 45 กรัม มีค่ากิจกรรมเป็น 0.56±0.03 และ 0.47±0.02 mU/mg protein/min โดยค่ากิจกรรมเอนไซม์ในกระเพาะอาหารมีความแตกต่างกันทางสถิติ (P<0.05) แต่กิจกรรมของเอนไซม์ในลำไส้ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (p>0.05) ปลาจากแม่น้ำมูล พบกิจกรรมสูงสุดในปลาขนาด 75 และ 45 กรัม มีค่ากิจกรรมเป็น 0.62±0.09 และ 0.42±0.05 mU/mg protein/min โดยค่ากิจกรรมเอนไซม์ในกระเพาะอาหาร มีความแตกต่างกันทางสถิติ (p<0.05) แต่กิจกรรมของเอนไซม์ในลำไส้ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) กิจกรรมของเอนไซม์ lipase ในปลาจากแม่น้ำโขงและแม่น้ำมูลไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) จากการที่รูปแบบกิจกรรมเอนไซม์ (enzyme activities pattern) ของปลาเสือตอลายเล็กที่มีค่ากิจกรรมเอนไซม์ protease ที่สุด และมีค่าแตกต่างทางสถิติ (P<0.05) กับค่ากิจกรรมเอนไซม์ lipase และ amylase แสดงให้เห็นถึงรูปแบบการย่อยอาหารประเภทโปรตีนเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งเป็นรูปแบบการย่อยอาหารของปลากินเนื้อ โดยพบลักษณะดังกล่าวในปลาเสือตอลายเล็กทุกขนาดที่ศึกษา