การพัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ตำบลบัวงาม อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกในปัจจุบันของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ตำบลบัวงาม อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี (2) เพื่อออกแบบและพัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ตำบลบัวงาม อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี และ (3) เพื่อเสนอต้นแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ตำบลบัวงาม อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี เป็นการวิจัยและพัฒนา โดยกลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย สมาชิกชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนมฯ จำนวน 15 คน นักเรียนนักศึกษาที่กำลังศึกษาแผนกวิชาแฟชั่นและสิ่งทอ วิทยาลัยอาชีวศึกษาอุบลราชธานี จำนวน 10 คน ผู้เชี่ยวชาญและตัวแทนเจ้าของธุรกิจจำหน่ายสินค้าที่ระลึก จำนวน 13 คน รวมจำนวน 38 คน ซึ่งสุ่มตัวอย่างด้วยเทคนิคแบบเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า สภาพปัญหาเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกในปัจจุบันของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ตำบลบัวงาม อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี ผลการวิจัยสามารถสรุปเป็นรายด้าน ดังนี้ (1) การใช้สอย ผลิตภัณฑ์ผ้าทอของสมาชิกชุมชนฯ นั้นหลังจากผู้บริโภคซื้อผลิตภัณฑ์แล้วยังต้องใช้เวลาในการตัดเย็บแปรรูปให้เป็นเสื้อผ้าหรือของใช้อย่างอื่นก็จะส่งผลให้ค่าใช้จ่ายมากขึ้น (2) ความสวยงามน่าใช้ ผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความนิยมและเป็นสินค้าที่จำหน่ายได้ดีนั่นคือ ผ้าฝ้ายย้อมสีธรรมชาติที่มีสีสันที่สวยงามตามธรรมชาติ แต่ยังคงพบปัญหาในเรื่องของการควบคุมสีธรรมชาติ (3) ความสะดวกสบายในการใช้ ผู้บริโภคบางกลุ่มจะเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ ผ้าทอของสมาชิกฯ ที่ผ่านกระบวนการแปรรูปแล้วเนื่องจากสามารถนำมาใช้ได้อย่างสะดวกสบาย เช่น ผ้าถุงสาเร็จรูป ชุดลำลองสำหรับสุภาพสตรีหรือเสื้อเชิ้ตสำหรับสุภาพบุรุษ (4) ความปลอดภัย ปัญหาของสมาชิกในกลุ่มส่วนใหญ่ใช้ทักษะความรู้ที่เป็นภูมิปัญญาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ ยังขาดองค์ความรู้ในเรื่องผลกระทบการใช้วัตถุดิบย้อมผ้าจากธรรมชาติบางชนิด ต้องการได้รับการพัฒนาองค์ความรู้จากหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐและเอกชนในการคัดเลือกวัสดุจากธรรมชาติบางชนิดที่แตกต่างจากวัตถุดิบตัวเดิมที่เคยใช้ เพื่อให้การย้อมผ้ามีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น (5) ความแข็งแรงประธานกลุ่มจัดหาซื้อวัสดุที่ใช้ในการทอ มาให้แก่สมาชิกผู้ทำหน้าที่ทอในกลุ่ม บางครั้งก็ไม่สามารถหาซื้อวัตถุดิบที่มีคุณภาพเท่าเดิม อีกทั้งระหว่างการทอยังขาดการตรวจสอบความแข็งแรงของเส้นด้าย (6) ราคา การกำหนดราคาของผลิตภัณฑ์แปรรูปกำหนดแบ่งกลุ่มตามชนิดของเส้นฝ้ายที่นำมาใช้ทอ ส่วนในการออกแบบพัฒนาผลิตภัณฑ์ประเภทเสื้อผ้าสตรี กระเป๋า ยังต้องคำนึงถึงราคาในการตัดสินใจซื้อของผู้บริโภคเฉพาะกลุ่มได้หลายชิ้น (7) วัสดุ ผลิตภัณฑ์ผ้าทอได้เลือกใช้วัสดุจากธรรมชาติมาช่วยในการย้อมเพื่อให้ได้สีตามธรรมชาติ เนื่องจากปัญหาด้านมีงบประมาณน้อยจึงส่งผลต่อปัญหาที่สมาชิกไม่สามารถกักตุนวัสดุที่เป็นมาตรฐานเดียวกันไว้ได้ (8) กรรมวิธีการผลิต กรรมวิธีการผลิตของผ้าทอนั้นได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ จากรุ่นสู่รุ่น ถ้าหมดรุ่นของสมาชิกกลุ่มแล้วยังไม่มีทายาทที่จะ สืบสานต่อเรื่องกรรมวิธีการผลิต วิธีการทอหรือแม้กระทั่งการออกแบบลวดลายผ้าทอแบบใหม่ ๆ (9) การบำรุงรักษาและซ่อมแซม ผลิตภัณฑ์ผ้าทอทุกผืนสามารถซ่อมแซมได้ ผ้าทอที่ผู้บริโภคนำไปใช้จนเกิดการชำรุดแล้วจะสามารถซ่อมแซมได้เพียงระดับหนึ่ง ด้วยวิธีการ เย็บ ปะ ชุน แต่ไม่สามารถทำให้เหมือนเดิมร้อยเปอร์เซ็นต์ และ (10) การขนส่ง ในการทอผ้าแต่ละครั้งสมาชิกจะทอตามที่ผู้บริโภคสั่ง ซึ่งสินค้าส่วนใหญ่จะเป็นการจัดส่งผ้าทอยกม้วน ตัวแทนสมาชิกจะนำออกจำหน่ายกับกลุ่มโอทอป ค่อนข้างจะใช้พื้นที่ในการจัดวางขณะลำเลียงสินค้าออกจำหน่าย
กระบวนการการออกแบบและพัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ใช้การจัดอบรมเชิงปฏิบัติการ “เรื่องการออกแบบสินค้าที่ระลึกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ตำบลบัวงาม อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี ได้ใช้แนวคิดหลักการออกแบบผลิตภัณฑ์ ซึ่งมีการกำหนดขั้นตอนการออกแบบสินค้าที่ระลึกของกลุ่มฯ โดยเกิดจากการวิเคราะห์สภาพปัญหาในปัจจุบันของผลิตภัณฑ์กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ตาบลบัวงาม อาเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี ตามลำดับขั้นตอนดังนี้ (1) การร่างภาพ (2) การเขียนแผนภาพ (3) การเขียนผังงาน (4) การสร้างแบบจำลอง โดยกำหนดต้นแบบผลิตภัณฑ์ไว้ 8 แบบ หลังจากผลิตชิ้นงานครบตามกำหนด ผู้วิจัยได้นำต้นแบบทั้ง 8 แบบ เพื่อรับการประเมินและรับข้อแนะนำในการพัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์ ซึ่งพบว่า มีเพียง 5 แบบ ที่สามารถนำมาพัฒนาผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกแก่สมาชิกชุมชนบ้านหนองสนมฯ ต้นแบบผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแม่บ้านทอผ้าและตัดเย็บชุมชนบ้านหนองสนม ต้นแบบ เป็นจำนวน 5 ต้นแบบ โดยมีชิ้นงาน คือ กระเป๋าทรงเหลี่ยม หูหิ้วแก้วเยติ กระเป๋าเดินทาง ผ้ารองจาน และ ผ้ารองแก้ว