ความไม่สอดคล้องวิถีวัฒนธรรมหมอยาพื้นบ้านอีสานกับระบบการสอบเพื่อขอขึ้นทะเบียนเป็นผู้ประกอบโรคศิลปะสาขาการแพทย์แผนไทย

งานวิจัยที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงสาเหตุที่หมอยาพื้นบ้านอีสานรักษาผู้ป่วยโดยไม่มีใบประกอบโรคศิลปะ โดยใช้สมมุติฐานในเรื่องของความไม่สอดคล้องของระบบวิถีวัฒนธรรมของหมอยาพื้นบ้านอีสานกับระบบการสอบเพื่อขอขึ้นทะเบียนเป็นผู้ประกอบโรคศิลปะสาขาแพทย์แผนไทย พบว่าความไม่สอดคล้องหลายส่วนจองระบบทั้งสองมีผลต่อการตัดสินใจไม่เข้าสู่ระบบการสอบของหมอยาพื้นบ้าน ซึ่งนำไปสู่การไม่มีใบประกอบโรคศิลปะ เช่น หมอยาพื้นบ้านไม่ได้รับข้อมูลเกี่ยวกับการสอบและระบบการขึ้นทะเบียนเป็นผู้ประกอบโรคศิลปะ หมอยาเป็นผู้ชรา ที่เชื่อว่าตนเองคงจะเสียชีวิตก่อนได้รับใบประกอบ หมอยาอาศัยอยู่ในชนบทและมีฐานะยากจนไม่สามารถแบกรับค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวกับการสอบ และมีการศึกษาต่ำ ไม่สามารถอ่านออกหรือเขียนได้ อย่างไรก็ตามยังมีหมอยาพื้นบ้านบางคนเข้าสู่ระบบการสอบใบประกอบโรคศิลปะ แต่มีจำนวนน้อยที่สอบผ่าน หมอยาที่สอบไม่ผ่านยอมรับว่าการแพทย์พื้นบ้านอีสานมีเอกลักษณ์เฉพาะและแตกต่างจากการแพทย์แผนไทยอย่างมาก มันเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นอีสานที่มีพื้นฐานจากการสะสมประสบการณ์อย่างยาวนาน มีการพัฒนาและปรับเปลี่ยนธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมรอบตัว ให้เข้ากับความต้องการทางวัตถุและจิตวิญญาณ ไม่สามารถอธิบายได้โดยทฤษฎีใดๆ ไม่มีการเรียนรู้ที่เป็นระบบแต่จะเป็นการถ่ายทอดแบบปากต่อปาก