พลวัตประเพณีบุญกำฟ้าของกลุ่มชาติพันธุ์พวนในบริบทการท่องเที่ยวของประเทศไทย

งานวิจัยนี้ มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาประเพณีบุญกำฟ้าแบบดั้งเดิมของกลุ่มชาติพันธุ์พวนในประเทศไทยว่ามีลักษณะอย่างไร ตลอดจนเพื่อศึกษาการเกิดขึ้น ดำรงอยู่ และเปลี่ยนแปลงไปของงานประเพณีบุญกำฟ้าของกลุ่มชาติพันธุ์พวนในบริบทการท่องเที่ยวของประเทศไทย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพได้แก่ข้อมูลจากเอกสาร ข้อมูลจากการสังเกต และข้อมูลจากการสัมภาษณ์ในพื้นที่ต่าง ๆ ประกอบไปด้วยบ้านหาดเสี้ยว ตำบลหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย อำเภอพรหมบุรี จังหวัดสิงห์บุรี และตำบลบ้านผือ อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี ผ่านแนวคิดเกี่ยวกับอัตลักษณ์ แนวคิดเกี่ยวกับการประดิษฐ์ประเพณี และแนวคิดเกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงชาติพันธุ์และการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ผลการวิจัยพบว่าประวัติศาสตร์การต่อสู้และการอพยพของกลุ่มชาติพันธุ์พวนปรากฏเป็นตำนานและพงศาวดารของประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวเป็นจำนวนมาก สำหรับชาวพวนในประเทศไทยแล้วได้มีการอพยพเข้ามาครั้งสุดท้ายในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเจ้าอยู่หัว โดยมีการกระจายชุมชนไปยังจังหวัดต่างๆ เช่น สุโขทัย ลพบุรี สิงห์บุรี และอุดรธานี เป็นต้น ทั้งนี้การอพยพของกลุ่มชาติพันธุ์พวนมีการยึดถือประเพณีบุญกำฟ้าเป็นประเพณีหนึ่งประจำกลุ่มชาติพันธุ์ กระทั่งนำไปสู่การเป็นกิจกรรมทางการท่องเที่ยวในปัจจุบันสำหรับบ้านหาดเสี้ยว ตำบลหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ประเพณีบุญกำฟ้าอยู่ในช่วงการปรับตัวสู่การเป็นกิจกรรมทางการท่องเที่ยว โดยมีความหมายถึงการเป็นวันหยุดที่ไม่ต้องมีการทำงานเพื่อให้สตรีชาวพวนพักผ่อนจากการทอผ้าไปขายต่างถิ่น และมีกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การทำขนมข้าวโค้ง การละเล่นลำพวน และการละเล่นนางกวักส่วนอำเภอพรหมบุรี จังหวัดสิงห์บุรี ประเพณีบุญกำฟ้าเป็นกิจกรรมทางการท่องเที่ยวเพิ่มมากขึ้น มีความหมายถึงการเคารพท้องฟ้า การเป็นวันหยุดพักผ่อน การเป็นวันขึ้นปีใหม่ของพวน และการพยากรณ์ความอุดมสมบูรณ์ โดยมีกิจกรรมต่างๆ เช่น การทำข้าวหลาม การละเล่นหมากเบี้ย และการละเล่นรำกำฟ้าและตำบลบ้านผือ อำเภอบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี ไม่มีการจัดประเพณีบุญกำฟ้าเป็นกิจกรรมทางการท่องเที่ยว คงเหลือแต่การยึดถือปฏิบัติของชาวพวนบางคนเท่านั้น