ประสิทธิผลของโปรแกรมการรับรู้ความสามารถแห่งตนต่อพฤติกรรมการใช้ไหมขัดฟันของผู้มารับบริการที่คลินิกทันตกรรมวิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี

การศึกษากึ่งทดลองครั้งนี้ (Quasi-Experimental research) เป็นแบบวัดผลก่อนและหลังการทดลอง (Pre-posttest with non-equivalent group) เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการรับรู้ความสามารถแห่งตนต่อพฤติกรรมการใช้ไหมขัดฟัน กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้ที่มารับบริการทางทันตกรรม วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธรจังหวัดอุบลราชธานี แบ่งเป็นกลุ่มทดลองจำนวน 30 คน ได้รับโปรแกรมการรับรู้ความสามารถแห่งตน มีการติดตามผลทุก ๆ 2 สัปดาห์ และกลุ่มควบคุม จำนวน 28 คน ได้รับความรู้ในการใช้ไหมขัดฟันที่ถูกต้องในสัปดาห์แรกเท่านั้น มีการเก็บรวบรวมข้อมูล 2 ครั้ง คือก่อนเริ่มโปรแกรมฯ และหลังจากสิ้นสุดโปรแกรมฯ ใช้ระยะเวลาในการดำเนินโปรแกรมฯ ทั้งหมด 8 สัปดาห์ เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัยประกอบด้วย โปรแกรมการรับรู้ความสามารถแห่งตน สมุดบันทึกการใช้ไหมขัดฟัน แบบวัดปริมาณคราบจุลินทรีย์ และแบบสอบถามความรู้ด้านการใช้ไหมขัดฟันการรับรู้ความสามารถแห่งตนต่อการใช้ไหมขัดฟัน พฤติกรรมการใช้ไหมขัดฟัน ผ่านการตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือด้านความตรงผ่านเชิงเนื้อหามีค่า IOC อยู่ระหว่าง 0.67-1 มีค่าความเที่ยงด้านความรู้ การรับรู้ความสามารถแห่งตนด้านการใช้ไหมขัดฟันและพฤติกรรมการใช้ไหมขัดฟัน ได้ค่าเท่ากับมากกว่า 0.7 ขึ้นไป วิเคราะห์ข้อมูลเพื่อเปรียบเทียบผลลัพธ์การศึกษาระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม โดยใช้สถิติ ANCOVA และ Multiple linear regression ที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05
ผลการศึกษาพบว่า ภายหลังการให้โปรแกรมฯ กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมมีคะแนนแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ได้แก่ กลุ่มทดลองมีคะแนนมากกว่ากลุ่มควบคุม ในเรื่องการรับรู้ความสามารถแห่งตน 0.48 คะแนน (95%Cl: 0.08, 0.88) พฤติกรรมการใช้ไหมขัดฟัน 7.78 คะแนน (95%Cl: 2.50, 13.06) ความถี่ในการใช้ไหมขัดฟัน 2.39 ครั้งต่อสัปดาห์ (95%Cl: 1.47, 3.30) และปริมาณคราบจุลินทรีย์ กลุ่มทดลองพบน้อยกว่ากลุ่มควบคุม 47.66 เปอร์เซ็นต์ (95%Cl: 37.99, 57.33) สำหรับความรู้ด้านการใช้ไหมขัดฟัน พบว่าทั้งสองกลุ่มไม่แตกต่างกัน (p=0.726) บุคลากรทางด้านสาธารณสุข หรือผู้ที่ทำงานเกี่ยวข้องกับงานส่งเสริมป้องกันด้านสุขภาพช่องปากสามารถนำโปรแกรมนี้ไปประยุกต์เป็นแนวปฏิบัติในการป้องกันการเกิดเหงือกอักเสบและฟันผุบริเวณด้านประชิด พัฒนาเป็นนโยบายด้านสาธารณสุข รณรงค์ให้ฝึกฝนการใช้ไหมขัดฟันตั้งแต่วัยเด็ก เพื่อลดโอกาสในการเกิดความรุนแรงของปัญหาสุขภาพช่องปากต่าง ๆ และการสูญเสียฟันในอนาคตได้