อนุกรมวิธานของปลาข้างลาย (Crossocheilus atrilimes Kottelat, 2000)

ปลาข้างลาย (Crossocheilus atrilimes Kottelat, 2000) มีการพัฒนาอวัยวะและสร้างเซลล์สืบพันธุ์สมบูรณ์เต็มที่ ระหว่างเดือน มิถุนายน ถึง สิงหาคม ของปี ในช่วงเวลาดังกล่าว ลักษณะความแตกต่างระหว่างเพศ (sexual dimorphism) พบว่า ปลาเพศผู้จะมีการพัฒนาสัดส่วนลำตัวที่มากกว่าปลาเพศเมีย จำนวน 8 ลักษณะ ได้แก่ head length dorsal, head length lateral, caudal peduncular depth, dorsal fin height, pectoral fin height, pelvic fin height, pelvic fin base length และ anal fin base length ส่วนปลาเพศเมีย พบว่ามีสัดส่วนลำตัว จำนวน 2 ลักษณะที่มากกว่าปลาเพศผู้ ได้แก่ pre-pelvic length และ body depth นอกจากนี้ ในปลาเพศผู้ยังมีการพัฒนา nuptialtubercle บริเวณตำแหน่งส่วนหัวด้านบน บริเวณส่วนหัวด้านข้าง บริเวณส่วนหัวด้านล่าง และบริเวณผิวด้านบนของก้านครีบอก ส่วนปลาเพศเมีย พบ nuptial tubercle เฉพาะบริเวณด้านบนของส่วนหัวเท่านั้น เมื่อศึกษาลักษณะทางอนุกรมวิธานของปลาในสกุล Crossocheilus ชนิดที่มีแถบบริเวณด้านข้างลำตัว ของไทย ได้แก่ Crossocheilus atrilimes, Crossocheilus oblongus และ Crossocheilus burmanicus พบว่า มีจำนวนของ lateral line scale, circumfrerential scale และ maxillary barbel เป็น ลักษณะสำคัญที่ใช้ในการจัดจำแนกความแตกต่างระหว่างชนิด นอกจากนี้ ลักษณะทางกายวิภาคของ vomero-palatine organ ที่เรียงตัวในลักษณะคล้ายแถวของซี่แปรงปลายแหลม 2 แถว pharhyngeal teeth ที่มีลักษณะเป็นทรงกรวย และ ลักษณะของกระเพาะลมที่มีขนาดเล็กในปลา Crossocheilus burmanicus ยังมีความแตกต่างเป็นอย่างมาก กับอีก 2 ชนิดในกลุ่มเดียวกัน ที่มี vomero-palatine organ ลักษณะเป็นแผงของติ่งเนื้อปลายแหลม ซึ่งไม่แยกออกเป็น 2 แถว ชัดเจน ส่วน pharhyngeal teeth มีลักษณะฟันเป็นทรงปลายตัด และ มีกระเพาะลมขนาดใหญ่ สำหรับความแตกต่างระหว่างชนิดที่เป็นตัวแทนของแต่ละสกุลใน Subtribe Garrae ซึ่งประกอบด้วย Crossocheilus atrilimes, Epalzeorhynchos munense, Garra fasciacauda และ Mekongina erythrospila พบว่า มีจำนวนของ dorsal fin ray, lateral line scale, pre-dorsal scale, circumfrerential scale, circumpeduncular scale, rostral barbel และ maxillary barbel เป็นลักษณะที่สามารถแสดงความแตกต่างได้อย่างชัดเจน นอกจากนี้ ลักษณะขององค์ประกอบของริมฝีปากและขากรรไกรของสมาชิกแต่ละสกุลยังมีความแตกต่างกันอย่างเด่นชัด รวมทั้งการมีหรือไม่มีหนวดบริเวณจงอยปาก (rostral barbel) และ หนวดบริเวณขากรรไกรบน (maxillary barbel) อย่างไรก็ตาม ในการศึกษาครั้งนี้ ยังพบว่า Crossocheilus burmanicus มีลักษณะที่แตกต่างจากปลาชนิดอื่น ๆ ในสกุลเดียวกันเป็นอย่างมากแต่กับมีลักษณะหลายประการร่วมกับปลา Garra fasciacauda ได้แก่ pharhyngeal teeth ที่มีลักษณะเป็นทรงกรวย และกระเพาะลมที่มีขนาดเล็ก