ผลของจำนวนต้นกล้าที่ปักดำต่อหลุมต่อผลผลิตและองค์ประกอบผลผลิตข้าวพันธุ์โพนงาม 3 ฤดูนาปี ในภาคใต้ของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

ในการทดลองครั้งนี้ได้ทำการทดลองที่สถานีวิจัยและผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวโพนงาม แขวงจำปาสัก ภาคใต้ของประเทศลาว ในระหว่างเดือนพฤษภาคม ถึงพฤศจิกายน 2544 โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาหาจำนวนต้นกล้าที่ปักดำต่อหลุมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต ผลผลิต และองค์ประกอบผลผลิตและการดูดใช้ธาตุอาหารของพันธุ์ข้าวพันธุ์โพนงาม 3 ใช้แผนการทดลองแบบ Randomized Complete Block Design มีจำนวน 3 ซ้ำ โดยมี 5 ตำรับการทดลอง คือ จำนวนต้นกล้าที่ปักดำ 1, 2, 3, 4 และ 5 ต้นต่อหลุม โดยใช้พันธุ์ข้าวโพนงาม 3 ผลการทดลอง พบว่า การใช้ต้นกล้าต่อหลุมในการปักดำทำให้ต้นข้าวพันธุ์โพนงาม 3 มีการเจริญเติบโตสัมพัทธ์แตกต่างกันทางสถิติในระดับความเชื่อมั่น (p<0.01) โดยการใช้ต้นกล้า 1 ต้นต่อหลุม ทำให้ต้นข้าวมีการเจริญเติบโตสัมพัทธ์ดีที่สุดทั้งระยะ 30, 60 วันหลังปักดำและในระยะเก็บเกี่ยว แต่การใช้ต้นกล้าต่อหลุมไม่ทำให้ผลผลิตแตกต่างกัน แต่มีแนวโน้มว่า การใช้ต้นกล้า 3 ต้น ต่อหลุมให้ผลผลิตสูงสุด ถึง 488 กิโลกรัมต่อไร่ รองลงมา คือ การใช้จำนวนต้นกล้า 4 ต้นต่อหลุมให้ผลผลิต 484 กิโลกรัมต่อไร่ ส่วนการใช้ต้นกล้า 5 ต้นต่อหลุมให้ผลผลิตต่ำสุด 454 กิโลกรัมต่อไร่ ในขณะที่การใช้ต้นกล้าต่อหลุมมีผลทำให้ความยาวของรวงและเมล็ดเต็มต่อรวงแตกต่างกันทางสถิติในระดับความเชื่อมั่น (p<0.05) โดยการปักดำต้นหล้า 1 ต้น ต่อหลุมให้ความยาวรวมข้าวสูงสุด 26.63 เซนติเมตร และการใช้ต้นกล้า 3 ต้นต่อหลุมให้เต็มต่อรวงสูงสุดร้อยละ 82.84 แต่ไม่ทำให้รวงต่อกอ จำนวนเมล็ดต่อรวงและน้ำหนัก 1000 เมล็ดแตกต่างกัน แต่มีแนวโน้มว่า การใช้ต้นกล้า 2 ต้นต่อหลุมให้จำนวนเมล็ดต่อรวงสูงสุด 115.89 เมล็ดต่อรวง ส่วนการใช้ต้นกล้า 3 ต้นต่อหลุมมีผลทำให้การออกรวงต่อกอและน้ำหนัก 1000 เมล็ด มีแนวโน้มสูงสุดถึงร้อยละ 81.83 และ 26.26 กรัม ตามลำดับ ในขณะที่การใช้ต้นกล้า 1 ถึง 4 ต้นต่อหลุมทำให้ต้นข้าวพันธุ์โพนงาม 3 ดูดใช้ธาตุอาหารทั้ง 3 ชนิด มีแนวโน้มดีขึ้นและมีปริมาณที่เพียงพอต่อการเจริญเติบโต และการใช้ต้นกล้า 1, 2, 4 ต้นต่อหลุมทำให้ธาตุไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และธาตุโพแทสเซียม ตามลำดับ มีการสะสมในเมล็ดสูงสุดร้อยละ 0.72, 1.49 และ 0.68 ตามลำดับ