กระบวนการและผลกระทบของการสร้างเสริมสุขภาวะองค์รวมวิถีพุทธ

การวิจัย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการและผลกระทบของการสร้างเสริมสุขภาวะองค์รวมวิธีพุทธ โดยมีคำถามวิจัยว่า การเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมวิถีพุทธมีกระบวนการอย่างไร และกระบวนการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมวิถีพุทธ มีผลกระทบต่อสุขภาวะทางกาย จิตใจ สังคม และจิตวิญญาณอย่างไร ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ แบบแนวทางการศึกษาอัตชีวประวัติจากคำบอกเล่าของผู้ที่มีประสบการณ์ โดยมีกลุ่มตัวอย่างจำนวน 10 ราย เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์แบบไม่มีโครงสร้าง สังเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการพรรณนาวิเคราะห์ ในพื้นที่ล้างพิษแบบศีรษะอโศก
ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้
1.การสะสมกิเลส ความโลภ โกรธ หลง ในจิตวิญญาณ เป็นสาเหตุสำคัญของความเจ็บป่วยทางจิตใจ (อารมณ์) การมุ่งทำงานแสวงหาทรัพย์สินเงินทองเพื่อความร่ำรวยส่งผลให้เกิดอัตตา มานะ ที่ทำให้จิตใจเศร้าหมอง และนำไปสู่ภาวะความเจ็บป่วยทั้งทางกาย และทางสังคม
2.ภาวะความเจ็บป่วยที่สิ้นหวังมีผลทำให้คนเห็นทุกข์ และเกิดการแสวงหาทางดับทุกข์ กระบวนการสร้างเสริมสุขภาวะองค์รวมวิถีพุทธ จะช่วยให้ผู้ที่เห็นทุกข์นั้นหาสาเหตุของการเจ็บป่วยและยอมปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่เป็นเหตุแห่งทุกข์นั้น
3.กระบวนการสร้างเสริมสุขภาวะองค์รวมวิถีพุทธ มีผลกระทบต่อสุขภาวะโดยช่วยให้คนมีสุขภาพที่ดีขึ้น เกิดจิตใจที่ดีงาม มีความเสียสละ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ มีอารมณ์เบิกบาน แจ่มใส เกิดพลังในการช่วยเหลือผู้อื่นที่ทุกข์ทรมาน เพื่อให้มีสุขภาพดีด้วยเช่นเดียวกัน มีผลทำให้สุขภาวะของสังคมดีขึ้นอย่างเป็นองค์รวมของกาย จิตใจ สังคม และจิตวิญญาณ ซึ่งสัมพันธ์หนุนเนื่องกัน
4. ธรรมะ เป็นปัจจัยสำคัญของกระบวนการสร้างเสริมสุขภาวะองค์รวมวิถีพุทธ ทำให้จิตวิญญาณเกิดการปล่อยวางจากกิเลส ความโลภ โกรธ หลง ให้ลดลงไปตามลำดับ เกิดภาวะโล่งเบาที่รู้ได้ด้วยตนเอง ผลที่เกิดขึ้นคือ ?บุญ? ซึ่งทำให้เกิดกรรมกริยาในรูปของการให้ ?ทาน? เกิดการเสียสละขึ้นในสังคม
การนำสุขภาวะองค์รวมบูรณาการร่วมกับธรรมะของพุทธมีผลกรทบต่อการเปลี่ยนแปลงจิตวิญญาณ เชื่อมโยงทั้งทางร่างกาย จิตใจ สังคม บนพื้นฐานแห่ง ?บุญ? ทำให้เกิดเครือข่าย (network) อย่างแข็งขันของคนที่นำองค์ความรู้ไปใช้ดูแลสุขภาพสืบสาน ถ่ายทอด โดยมีเจตนาเพื่อการทำ ?บุญ? อันเป็นต้นทุนทางสังคมของไทย จะทำให้ประชาชนทั่วไปสามารถเข้าถึงบริการทางสุขภาพได้โดยไม่เดือดร้อนทางเศรษฐกิจ
ข้อเสนอแนะ ควรให้องค์กรทางด้านสาธารณสุขและองค์กรทางด้านศาสนาบูรณาการนำกระบวนการนี้ไปต่อยอดและดำเนินงานอย่างเกื้อหนุน และสร้างสรรค์เป็นกัลยาณมิตรต่อกันเพื่อดำรงไว้ซึ่งคุณธรรมในการรักษาสุขภาพให้กับประชาชน เพื่อนำสู่การบรรลุเป้าหมายของสุขภาวะองค์รวม