วัดชัยภูมิการาม หรือ วัดกลาง อำเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี วัดเก่าแก่ที่ภายในวัดมีอุโบสถสิมแบบมหาอุตที่มีบันไดนาคสวยงามแปลกตาเป็นที่ประดิษฐานของพระสิทธิมงคล พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ศิลปะล้านช้าง และชมภาพเขียนสีจิตรกรรมฝาผนังแบบอีสาน
ประวัติวัดชัยภูมิการาม อำเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี
ประวัติวัดชัยภูมิการาม อำเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี ตามที่มีการบันทึกไว้นั้นเป็นวัดในสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ที่ดินตั้งวัดมีเนื้อที่ 6 ไร่ 3 งาน 68 ตารางวา อาณาเขต ทิศเหนือจดถนนกงพะเนียง ทิศใต้จดถนนวิศิษฐ์ศรี ทิศตะวันออกจดที่ดินนายแสวง กุลสิงห์ ทิศตะวันตกจดถนนกิจไพบูลย์
อาคารเสนาสนะ ประกอบด้วย ศาลาการเปรียญ กว้าง 15 เมตร ยาว 28 เมตร สร้างเมื่อ พ.ศ. 2529 กุฏิสงฆ์จํานวน 6 หลัง เป็นอาคารไม้ 2 หลังครึ่งตึกครึ่งไม้ 3 หลัง และตึก 1 หลัง และศาลาบําเพ็ญกุศล จํานวน 1 หลัง สร้างด้วยคอนกรีต มีพระสิทธิมงคลเป็นพระประธานในอุโบสถ
วัดชัยภูมิการามหรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “วัดกลาง” เป็นวัดที่เก่าแก่และเป็นที่เคารพของชาวบ้านในเมืองเขมราฐอีกหนึ่งแห่ง ตั้งเมื่อ พ.ศ. 2317 ในเมืองเขมราฐซึ่งเป็นเมืองหน้าด่าน เมื่อตั้งวัดขึ้นจึงตั้งชื่อว่า วัดชัยภูมิ อาจารย์พิบูล ใจแก้ว อดีตผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านเหนือ ให้ข้อมูลว่า การสร้างวัดนั้นสันนิษฐานว่ารับเอาวัฒนธรรมพุทธศาสนามาจากเวียงจันทน์ หลวงพระบาง ช่วงเวลาการสร้างวัดเป็นช่วงการครองราชย์ของพระเจ้าสุริยวงศาธรรมาธิราชแห่งลาวราชอาณาจักรล้านช้าง ตรงกับไทยในสมัยพระเจ้าประสาททอง พระเทพราชาแห่งกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย พ.ศ. 2180-2237 บ้านกงพะเนียงก็รับเอาวัฒนธรรมมาสร้างวัดเช่นกัน นับจากวัดกลางเป็นวัดที่เก่าแก่แต่โบราณ ก่อนที่จะมายกฐานะเป็นเมืองเขมราษฎร์ธานี ต่อมาได้รับการบูรณะอุปถัมภ์ท่านเจ้าเมืองเจ้าคณะเมืองและเจ้าแขวงเจ้าคณะอำเภอ ตามลำดับและเป็นสำนักเรียนพระปริยัติธรรมที่มีชื่อเสียงในสมัยรัชกาลที่ 3 ญาท่านสา เจ้าคณะเมืองได้เข้าเฝ้าในรัชกาลที่ 3 ที่กรุงเทพได้รับพระราชทานโปรดเกล้าตั้งชื่อว่า วัดชัยภูมิการาม
รายชื่อเจ้าอาวาสวัดชัยภูมิการาม
- ญาท่านขัย เจ้าคณะเมือง พระเทพวงศา (ก่ำ) 2357
- ญาท่านคูณ เจ้าคณะเมือง พระเทพวงศา (ก่ำ) 2369
- ญาท่านเฝือ เจ้าคณะเมือง พระเทพวงศา (บุญจัน) 2395-2371
- ญาท่านสา เจ้าคณะเมือง พระเทพวงศา (บุญเช้า) 2395-2396
- พระครูเขมรัฐฐานุรักษ์ (ญาถ่านลี) สร้างอุโบสถ พ.ศ. 2440 พระเทพวงศา (บุญสิง) พ.ศ. 2396-2410
- พระครูเขมรัฐมุณี (ญาท่านทอง) สร้างศาลาโรงธรรม พ.ศ. 2440 พระเทพวงศา (พ่วย) เจ้าเมือง
- พระครูบริหารเกษมรัฐ (ญาท่านเคน) สร้างกุฏิไม้สัก พ.ศ.2478 เจ้าคณะแขวง-เจ้าคณะอำเภอ-เจ้าอาวาส
- เจ้าอธิคาชา โชตโก (ญาท่านคชา) สร้างกุฏิไม้สัก ต่อมาก็ขุดรื้อถอน
- พระครูกิตติชีววัฒน์ (ญาท่านพุก) เจ้าคณะตำบลเขมราฐ เจ้าอาวาส พ.ศ.2504-2549
- พระปลัดเสถียร ปริสาสํโร เจ้าคณะตำบลเขมราฐ เจ้าอาวาส พ.ศ.2546-2549
วัดชัยภูมิการามมีการสร้างพระอุโบสถและโรงธรรมคู่กัน โดยพระครูเขมรัฐฐานานุรักษ์ (ญาท่านลี) เมื่อ พ.ศ. 2440 โดยสร้างเป็นอุโบสถแบบมหาอุต ที่มีรูปแบบเรียบง่ายแต่ยังคงไว้ซึ่งสถาปัตยกรรมดั้งเดิม ก่ออิฐถือปูน มีหน้าต่าง 10 ช่อง หลังคา 3 ชั้น ต่อมาพระครูเขมรัฐมุณี (ญาท่านทอง) เจ้าคณะแขวง สร้างศาลาการเปรียญหรือศาลาโรงธรรมเพิ่มเติมเสร็จ พ.ศ. 2444 เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน มีหน้าต่าง 10 ช่อง ประตู 5 ช่อง กุฏิ 100 ปี กุฏิไม้สัก พระครูบริหารเกษมรัฐ (ญาท่านเคน) สร้างเสร็จ พ.ศ. 2478 การบูรณปฏิสังขรณ์ บูรณะหลังคากุฏิ 100 ปี และบูรณะผนังโรงธรรมด้านนอกให้มั่นคงสวยงามยิ่งขึ้น
ที่ตั้ง วัดชัยภูมิการาม
เลขที่ 37 บ้านเขมราฐ หมู่ที่ 7 ตําบลเขมราฐ อําเภอเขมราฐ จังหวัดอุบลราชธานี
พิกัดภูมิศาสตร์ วัดชัยภูมิการาม
16.043006, 105.220101396
บรรณานุกรม
พิบูล ใจแก้ว. ประวัติวัดชัยภูมิการาม. (ป้ายประชาสัมพันธ์)
มะลิวัลย์ สินน้อย, ผู้รวบรวม. (2551). ฐานข้อมูลวัดในจังหวัดอุบลราชธานี, 1 มีนาคม 2560. http://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/ubon_temple