วัดเกษมสําราญ อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี ตามประวัติของเมืองเกษมสีมา วัดนี้เคยมีพระผู้นำระดับสูง (สังฆราช) จากนครเวียงจันทน์มาพำนัก ภายในวัดมีสิ่งที่เคารพเลื่อมใสศรัทธาของประชาชน คือ พระพุทธนิมิต พระพุทธรูปปางมารวิชัยซึ่งเป็นพระประธาน รอยพระพุทธบาท ประดิษฐานในอุโบสถที่สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2487 ก่อด้วยอิฐถือปูน โครงสร้างหลังคามุงด้วยไม้ ช่อฟ้า ใบระกา โหง่ว แกะลวดลายด้วยไม้ตะเคียนอย่างสวยงาม และมีพิพิธภัณฑ์เมืองเกษมสีมา แหล่งเรียนศิลปวัฒนธรรม และรู้วิถีชีวิตของคนอีสาน รวบรวมสิ่งของเครื่องใช้และโบราณวัตถุต่าง ๆ
ประวัติวัดเกษมสีมา อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี
ประวัติวัดเกษมสําราญ ตามที่มีการบันทึกไว้ ตั้งเมื่อ พ.ศ. 2291 เดิมมีชื่อว่า วัดศรีโพธิ์ชัย และได้เปลี่ยนเป็นวัดเกษมสําราญเมื่อ ปี พ.ศ. 2484 เหตุที่เปลี่ยนเพราะมีชื่อซ้ำกับวัดบ้านขุหลุ ซึ่งเป็นวัดของเจ้าคณะอําเภอตระการพืชผล ประกอบกับการเปลี่ยนแปลงการปกครองคณะสงฆ์ไทยใหม่ ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ.2399 เขตวิสุงคามสีมา กว้าง 15 เมตร ยาว 30 เมตร
วัดเกษมสำราญมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ ตามประวัติเมืองเกษมสีมา พบว่าวัดแห่งนี้เคยมีพระผู้นำระดับสูง (สังฆราช) จากนครเวียงจันทน์มาพำนักอยู่วัดแห่งนี้ ประกอบกับหมู่บ้านแห่งนี้เคยมีฐานะเป็นเมืองเกษมสีมา ระหว่างปี พ.ศ. 2425-2452 ต่อมาเมืองเกษมสีมารวมกันกับเมืองอุตรูปลนิคม เรียกชื่อใหม่ว่า อำเภออุดรอุบล มีการปรับปรุงการปกครองจนถึงปี พ.ศ. 2455 สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยได้กราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 6 พระยาวิเศษสิงหนาท เมื่อครั้งดำรงตำแหน่ง สมุหเทศาภิบาล สำเร็จราชการมณฑลอุบลราชธานีได้เปลี่ยนอำเภออุดรอุบลกลับคืนมาเป็นอำเภอเกษมสีมาอีกครั้งหนึ่ง วัดเกษมสําราญเป็นที่ตั้งของสํานักศาสนศึกษามาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2490 และเป็นสํานักงานเจ้าคณะตําบลเกษมเขต 1 ภายในวัดมีสิ่งที่เคารพเลื่อมใสศรัทธาของประชาชน คือ พระพุทธนิมิต ซึ่งเป็นพระประธานในอุโบสถ
ลําดับเจ้าอาวาส วัดเกษมสำราญ
- ญาท่านทุม ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2291-2320
- ญาท่านพรม ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2321-2332
- ญาครูสม ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2333-2351
- ชายอด ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2352-2370
- ชาดม ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2371-2393
- ญาครูพันธ์ ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2394-2430
- พระชัยสุริยงค์ ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2431-2445
- พระเครือ ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2446-2450
- พระสมชาย ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2451-2459
- พระปัด ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2460-2468
- พระอุปัชฌาย์หัน ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2469-2486
- พระวัน ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2487-2488
- เจ้าอธิการสิงห์ ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2489
- พระครูนันทปัญญาจารย์ (พ่อท่านพร) ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2489-2539
- พระครูเกษมธรรมานุวัตร (บุญชู) ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2539-
วัดเกษมสำราญ ได้รับคัดเลือกให้เป็นวัดพัฒนาตัวอย่างที่มีผลงานดีเด่น ประจำปี 2552 จาก สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (พศ.) ซึ่งวัดที่ได้รับคัดเลือกจะได้รับงบประมาณเพื่อนำไปพัฒนาวัดแห่งละ 1 แสนบาท
ที่ตั้ง วัดเกษมสำราญ
เลขที่ 80 บ้านเกษม หมู่ที่ 9 ตําบลเกษม อําเภอตระการพืชผล จังหวดอุบลราชธานี
พิกัดภูมิศาสตร์ วัดเกษมสำราญ
15.686223, 105.042833
เอกสารอ้างอิง
ไกด์อุบล. (2552). วัดเกษมสำราญ จ.อุบล ด้รับเลือกเป็นวัดพัฒนาตัวอย่างที่มีผลงานดีเด่น, 12 มีนาคม 2560. http://guideubon.com/news/view.php?t=115&s_id=1330&d_id=1330
วัดเกษมสำราญ, วันที่ 12 มีนาคม 2560. http://www.watkasemsamran.com
มะลิวัลย์ สินน้อย, ผู้รวบรวม. (2551). ฐานข้อมูลวัดในจังหวัดอุบลราชธานี, 12 มีนาคม 2560. http://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/ubon_temple
หมื่นกรรณ พันตา. (2554). พิพิธภัณฑ์เมืองเกษมสีมา, 12 มีนาคม 2560. www.guideubon.com