วัดปุญญานิวาส ประตูโขงศิลปกรรมช่างญวน แหล่งรวมเครื่องใช้โบราณอีสาน

วัดปุญญานิวาส หรือวัดบ้านเป้า อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี เสนาสนะที่สำคัญน่าศึกษาเรียนรู้ ได้แก่ ประตูก่ออิฐถือปูนทางเข้าวัดด้านทิศตะวันออกและทิศใต้  ศิลปะงานช่างแบบญวน พระเจ้าใหญ่โพธิ์ศรี พระประธานในอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ปูนปั้นลงรักปิดทอง มีลักษณะโดดเด่น คือ นั่งขัดสมาธิในลักษณะขาซ้ายทับขาขวา ซึ่งโดยทั่วไปจะให้ขาขวาทับขาซ้าย อายุกว่า 100 ปี มีพระครูไพโรจน์บุญญากร เป็นเจ้าอาวาส ท่านมีความรักความชอบในศิลปวัฒนธรรมของท้องถิ่นเป็นอย่างมาก จึงได้สะสมสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ที่อยู่ในวิถีชีวิตของคนอีสานไว้อย่างมากมาย เช่น ผ้าทอ เครื่องมือทอผ้า ขันหมาก เชี่ยนหมาก พาน กระเช้าน้ำ ขันปากหนาม โฮงฮด หีบใส่เสื้อผ้า (อูบ) เกวียน เป็นต้น

วัดปุญญานิวาส อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี
วัดปุญญานิวาส อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี

ประวัติวัดปุญญานิวาส อำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี

ประวัติวัดปุญญานิวาส ตามที่มีการบันทึกไว้ตั้งเมื่อ พ.ศ. 2305 เดิมมีชื่อว่า วัดศรีโพธิ์ไทร ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 22 มกราคม 2531 ลําดับเจ้าอาวาสอดีตถึงปัจจุบัน รูปที่ 1 พระแมง รูปที่ 2 พระแก้ว รูปที่ 3 พระจันทร์ รูปที่ 4 พระเสาร์  รูปที่ 5 พระถ้ำ รูปที่ 6 พระคํา รูปที่ 7 พระขีด รูปที่ 8 พระพุธ รูปที่ 9 พระอ่อน รูปที่ 10 พระหยุย รูปที่ 11 พระอธิการพิน ยโสธโร ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2538-2547 รูปที่ 12 พระครูไพโรจน์บุญญากร ดํารงตําแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2547-

อุโบสถและศาลาการเปรียญวัดปุญญานิวาส
อุโบสถและศาลาการเปรียญวัดปุญญานิวาส

พระครูไพโรจน์บุญญากร เจ้าอาวาสวัดปุญญานิวาส

พระครูไพโรจน์บุญญากร เจ้าอาวาสในขณะนี้ ท่านมีความรักความชอบในศิลปวัฒนธรรมของท้องถิ่นเป็นอย่างมาก จึงได้สะสมสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ที่อยู่ในวิถีชีวิตของคนอีสานไว้อย่างมากมาย เช่น ผ้าทอ เครื่องมือทอผ้า ขันหมาก เชี่ยนหมาก พาน กระเช้าน้ำ ขันปากหนาม โฮงฮด หีบใส่เสื้อผ้า (อูบ) เกวียน เป็นต้น สิ่งของเหล่านี้ยังไม่มีการจัดระบบแต่อย่างใด ทั้งนี้ท่านมีแนวคิดที่จะปรับปรุงซ่อมแซมศาลาการเปรียญหลังเก่าซึ่งเป็นอาคารไม้ จากนั้นจะได้นำสิ่งของเหล่านี้ไปจัดแสดงเพื่อให้เป็นที่ศึกษาเรียนรู้ของชุมชนต่อไป

สิ่งของเครื่องใช้ของสะสมเพื่อการเรียนรู้วัฒนธรรมอีสาน วัดปุญญานิวาส
สิ่งของเครื่องใช้ของสะสมเพื่อการเรียนรู้วัฒนธรรมอีสาน วัดปุญญานิวาส
สิ่งของเครื่องใช้ของสะสมเพื่อการเรียนรู้วัฒนธรรมอีสาน วัดปุญญานิวาส
สิ่งของเครื่องใช้ของสะสมเพื่อการเรียนรู้วัฒนธรรมอีสาน วัดปุญญานิวาส
ผ้าไหมขิดโบราณ
ผ้าไหมขิดโบราณ

พระครูไพโรจน์บุญญากร ท่านเป็นเป็นคนบ้านเป้า ซึ่งเป็นหมู่บ้านที่ยังคงรักษาศิลปวัฒนธรรมและประเพณีไว้อย่างเหนียวแน่น ท่านมีความสนใจและศึกษาจนทำให้ท่านเป็นผู้หนึ่งที่มีความรู้ความสามารถ มีองค์ความรู้ต่าง ๆ มากมาย ท่านสามารถเล่าเรื่องราวต่าง ๆ เกี่ยวกับศิลปวัฒนธรรม ประเพณี และภูมิปัญญาท้องถิ่นต่าง ๆ ได้อย่างสนุกสนานและน่าฟัง หากมีโอกาสได้เข้าไปที่บ้านเป้า หรือที่วัดปุญญานิวาส ก็สามารถแวะเวียนไปพูดคุยกับท่านได้

ประตูทางเข้าวัดปุญญานิวาส ศิลปะช่างญวน
ประตูทางเข้าวัดปุญญานิวาส ศิลปะช่างญวน
ประตูทางเข้าวัดปุญญานิวาส
ประตูทางเข้าวัดด้านทิศตะวันออก และทิศใต้ สร้างในปี 2496 แบบก่ออิฐถือปูน ศิลปะงานช่างแบบญวน ปัจจุบันมีการบูรณะและทาสีใหม่
อุโบสถวัดปุญญานิวาส
อุโบสถหลังใหม่ที่สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2526 ซี่งก่อนหน้านี้อุโบสถที่ใช้เป็นสิมฝีมือช่างญวน ที่สร้างตั้งแต่ปี 2460 แต่เนื่องจากเห็นว่ามีขนาดเล็กจึงได้สร้างหลังนี้ขึ้นมาใหม่
พระเจ้าใหญ่โพธิ์ศรี วัดปุญญานิวาส
พระเจ้าใหญ่โพธิ์ศรี พระประธานในอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ปูนปั้นลงรักปิดทอง มีลักษณะโดดเด่น คือ  นั่งขัดสมาธิในลักษณะขาซ้ายทับขาขวา ซึ่งโดยทั่วไปจะให้ขาขวาทับขาซ้าย อายุกว่า 100 ปี เขียนไว้ว่าสร้างโดยเขยนาสะไม
ศาลปู่ตา วัดปุญญานิวาส
ศาลปู่ตา วัดปุญญานิวาส
พระครูไพโรจน์บุญญากร เจ้าอาวาสวัดปุญญานิวาส
พระครูไพโรจน์บุญญากร เจ้าอาวาสวัดปุญญานิวาส

ที่ตั้ง วัดปุญญานิวาส

บ้านเป้า หมู่ที่ 3 ตําบลเป้า อําเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี

พิกัดภูมิศาสตร์ วัดปุญญานิวาส

15.683970, 104.952780066

บรรณานุกรม

พระครูไพโรจน์บุญญากร. สัมภาษณ์, 19 มกราคม 2560.

มะลิวัลย์ สินน้อย, ผู้รวบรวม. (2551). ฐานข้อมูลวัดในจังหวัดอุบลราชธานี, 2 มีนาคม  2560. http://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/ubon_temple

Tag

การทอผ้าไหม การทำต้นเทียนพรรษา การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การปฏิบัติธรรม การแกะสลักเทียนพรรษา ครูภูมิปัญญาไทย บุญมหาชาติ บุญเดือนแปด ชุมชนทำเทียนพรรษา บ้านชีทวน พักผ่อนหย่อนใจ พิพิธภัณฑ์พื้นบ้าน พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ดนตรีพื้นบ้าน ดนตรีพื้นเมืองอีสาน ต้นเทียนพรรษาประเภทติดพิมพ์ ต้นเทียนพรรษาประเภทแกะสลัก ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ประเพณีท้องถิ่น ประเพณีอีสาน ประเพณีแห่เทียนพรรษา วัดหนองป่าพง วิถีชีวิตคนอีสาน วิปัสสนากรรมฐาน ศิลปกรรมญวน ศิลปกรรมท้องถิ่นอีสาน ศิลปะญวน สถาปัตยกรรมท้องถิ่น สถาปัตยกรรมท้องถิ่นอีสาน สถาปัตยกรรมในพุทธศาสนา สาขาวัดหนองป่าพง สิม หัตถกรรมการทอผ้า อำเภอพิบูลมังสาหาร อำเภอตระการพืชผล อำเภอน้ำยืน อำเภอม่วงสามสิบ อำเภอวารินชำราบ อำเภอเขมราฐ อำเภอเขื่องใน อำเภอเดชอุดม อำเภอเมืองอุบลราชธานี อุบลราชธานี อุโบสถ ฮีตสิบสอง