พิพิธภัณฑ์วัดศรีอุบลรัตนาราม สถาปัตยกรรมท้องถิ่นอีสาน

พิพิธภัณฑ์วัดศรีอุบลรัตนาราม จังหวัดอุบลราชธานี เป็นการปรับปรุงอาคารหอแจกหรือศาลาการเปรียญของวัดศรีอุบลรัตนารามให้เป็นพิพิธภัณฑ์แหล่งเรียนรู้ของชุมชน เริ่มตั้งแต่อาคารหอแจกที่รูปแบบงานสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมท้องถิ่นอีสาน เช่น งานไม้แกะสลักช่อฟ้าหรือโหง่ หางหงส์ ประตู หน้าต่างของหอแจก ภายในเก็บรวบรวมและจัดแสดงพระพุทธรูป สิ่งของเครื่องใช้ทางพระพุทธศาสนา เช่น ตู้พระไตรปิฏก ผ้าห่อคัมภีร์ใบลาน

ประวัติความเป็นมาของการสร้างพิพิธภัณฑ์วัดศรีอุบลรัตนาราม 

อาคารหอแจกหรือศาลาการเปรียญของวัดศรีอุบลรัตนาราม จังหวัดอุบลราชธานี ได้ถูกปรับเปลี่ยนให้เป็น พิพิธภัณฑ์วัดศรีอุบลรัตนาราม ในปี 2545 จากเดิมที่เป็นอาคารไม้ยกสูงมีสภาพทรุดโทรม จึงได้มีการบูรณะอาคารหอแจกขึ้นใหม่แต่ยังคงใช้วัสดุและการตกแต่งแบบเดิม ชั้นบนของอาคารเป็นที่ประดิษฐานพระประธานในหอแจก ซึ่งสร้างขึ้นในสมัยพระเทวธัมมี (ม้าว) เป็นเจ้าอาวาส เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย นั่งขัดสมาธิเพชร แกะสลักจากไม้กันเกรา หน้าตักกว้าง 1.30 เมตร สูง 1.40 เมตร ลงรัก ทาชาดสีแดงปิดทองคำเปลวทั้งองค์ ประดิษฐานอยู่ภายในบุษบกไม้ทั้งหลัง ที่สร้างขึ้นพร้อมกันกับพระพุทธรูปไม้แกะสลักองค์นี้ และมีบุษบกไม้ชนิดเดียวกันมีขนาดลดหลั่นกันลงมากระหนาบอยู่ทั้งสองข้าง และภายในบุษบกประดิษฐานพระพุทธรูปทั้งสองบุษบก

นอกจากนั้นแล้วภายในพิพิธภัณฑ์ยังมีการจัดแสดงวัตถุโบราณต่าง ๆ ซึ่งมีอายุนับร้อยปี ที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนา เช่น พระพุทธรูปขนาดเล็กหลายองค์ที่ส่วนใหญ่มีพุทธลักษณะแบบล้านช้าง พบภายใต้ฐานพระพุทธรูปเมื่อคราวเคลื่อนย้ายซ่อมแซมหอแจก ตู้ลายรดน้ำปิดทองที่ใช้สำหรับเก็บพระไตรปิฎกที่ได้รับพระราชทานจากรัชกาลที่ 6 รวมถึงตู้หนังสือซึ่งเป็นฝีมือของช่างท้องถิ่นทั้งเทคนิคการแกะสลัก ลายรดน้ำ และลายกระแหนะรักปั้น ลงรักปิดทอง ที่สะท้อนศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น หนังสือผูก คัมภีร์ใบลาน ผ้าห่อคัมภีร์ใบลาน ซึ่งเดิมผู้คนแถบนี้นำมาถวายให้กับทางวัด เป็นผ้าชิ้นใหม่ที่ยังไม่ผ่านการใช้งานแต่นำมาถวายเพื่อเป็นสมบัติของพระศาสนา พระภิกษุจะนำไปใช้ห่อเก็บคัมภีร์เพื่อรักษาไว้ให้อยู่ได้นาน ๆ ซึ่งมีทั้งผ้าซิ่นสำหรับสตรี มีส่วนของหัวซิ่น ตัวซิ่น และตีนซิ่นครบถ้วน บางผืนขาดวิ่นไปตามกาลเวลา แต่นับว่าเป็นแหล่งข้อมูลอันทรงคุณค่าสำหรับผู้สนใจศึกษาผ้าโบราณพื้นเมืองอีสาน เนื่องจากคาดว่ามีเกือบครบทุกประเภท

ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี เสด็จทรงเปิดเป็นพิพิธภัณฑ์วัดศรีอุบลรัตนาราม เมื่อวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2549 พิพิธภัณฑ์จะเปิดให้เข้าชม ในวันพุธ-วันอาทิตย์ ระหว่างเวลา 09.00-16.00 น. โดยไม่คิดค่าบริการ

ที่ตั้ง พิพิธภัณฑ์วัดศรีอุบลรัตนาราม

วัดศรีอุบลรัตนาราม ถนนอุปราช ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี

พิกัดภูมิศาสตร์ พิพิธภัณฑ์วัดศรีอุบลรัตนาราม

15.228056, 104.856088

บรรณานุกรม

มะลิวัลย์ สินน้อย, ผู้รวบรวม. (2553). ฐานข้อมูลการท่องเที่ยวในจังหวัดอุบลราชธานี, 18 มกราคม 2558. http://www.esanpedia.oar.ubu.ac.th/ubontravel