พระดังเมืองอุบลราชธานี

พระธรรมสิทธาจารย์ (หนู ถาวโร) เกิดที่บ้านโพนขวาว ต่าบลจิกคู่ อ่าเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี พระมหาเถระสุปฏิปันโน ฝ่ายคันถธุระชาวอุบลราชธานีที่ส่าคัญยิ่งอีกรูปหนึ่งถึงแม้ท่านจะมีภารธุระการคณะสงฆ์ส่วนใหญ่อยู่ในภาคเหนือ หรือภาคพายัพตลอดมา แต่ท่านก็ไม่ได้ละเลยภารธุระทางมาตุภูมิอันเป็นบ้านเกิดเมืองนอน คงให้ความสำคัญพอ ๆ กัน จึงถือว่าท่านได้บ่าเพ็ญประโยชน์อันยิ่งใหญ่แก่พระศาสนา ทั้งด้านปริยัติและปฏิบัติ ในการอบรมสั่งสอนพุทธศาสนิกชนให้เป็นคนดี มีคุณธรรม จริยธรรมตลอดมา จึงสมควรได้รับการยกย่องเป็น “ปราชญ์” ชาวอุบลราชธานีอีกท่านหนึ่ง

พระธรรมบาล (ทุย) เอาภารธุระพระพุทธศาสนาโดยเฉพาะด้านคันถธุระเป็นเวลาเท่าไรและมรณภาพที่ไหนเมื่อไรก็ไม่มีหลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรที่พอสืบค้นได้ มีเพียงบรรดาญาติมิตรศิษยานุศิษย์รุ่นต่อรุ่น กล่าวขานทรงจำสืบต่อกันมาเป็นทอด ๆ อาจจะไม่ตรงกับข้อเท็จจริงนัก ผู้สืบค้นรวบรวมต้องอภัยไว้ ณ ที่นี้ด้วย อย่างไรก็ตามพระธรรมบาล (ทุย) ก็ถือได้ว่าเป็นเถระชาวอุบลราชธานีรุ่นแรกที่เห็นความสำคัญของการศึกษา โดยเฉพาะด้านคันถธุระ โดยมีวัดเป็นศูนย์รวมการศึกษาของพระสงฆ์และประชาชนในยุคนั้น ให้ความเจริญก้าวหน้า เป็นมรดกตกทอดมาถึงลูกหลานจนถึงทุกวันนี้ ถือว่าท่านได้ทำคุณประโยชน์แก่ชาติบ้านเมืองไว้มากมาย สมควรได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็น “ปราชญ์” เมือง
อุบลราชธานีโดยแท้

พระธรรมบัณฑิต (ญาณ ญาณชาโล) เป็นพระมหาเถระด้านคันถธุระที่มีความรู้ ความสามารถทั้งด้านการศึกษา การปกครอง การสาธารณูปการ และการเผยแผ่อย่างมากมาย ทำคุณประโยชน์อย่างอเนกอนันต์ให้แก่เมืองอุบลราชธานี อันเป็นบ้านเกิดเมืองนอน และถิ่นอื่นทั่วประเทศ ท่านเป็นประธานกรรมการจัดการโรงเรียนพระสังฆาธิการส่วนภูมิภาค ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นเวลา 36 ปี เป็นครูสอนปริยัติธรรมทั้งแผนกธรรมและบาลี กรรมการตรวจธรรมสนามหลวงผู้จัดตั้งโรงเรียนอุบลวิชาคม (โรงเรียนสมเด็จ) ได้ก่อสร้างบูรณปฏิสังขรณ์ศาสนสถานไว้ตามวัดต่าง ๆ นับเป็นพระมหาเถระชาวอุบลราชธานี อีกองค์หนึ่งที่สมควรได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้เป็น “ปราชญ์” โดยแท้

พระธรรมฐิติญาณ (สิงห์ สุทฺธจิตฺโต) เป็นพระมหาเถระฝ่ายคันถธุระ ผู้เคร่งครัดตามพระธรรมวินัยในเรื่องปัจจัยสี่ เช่น การไม่รับปัจจัย (เงิน) และฉันมื้อเดียวเป็นนิจ ตลอดชีพเป็นต้น การเทศนาปาฐกถา หรือบรรยายธรรมอบรมสั่งสอนศิษยานุศิษย์และประชาชนทั่วไปถือว่าท่านเป็นพระธรรมกถึกชั้นยอด เพราะอธิบายเนื้อหาสาระประกอบหัวข้อธรรมะได้ลึกซึ้งชัดเจน แจ่มแจ้งและกระชับ ท่าให้ผู้ฟังเข้าใจได้ง่ายและน่าไปปฏิบัติได้ ไม่เกิดความเบื่อหน่าย ท่านเป็นพระสุปฏิปันโน ผู้ประพฤติดี ปฏิบัติชอบและเป็นพระนักพัฒนาทั้งวัตถุและจิตใจอย่างยอดเยี่ยม นับเป็นแบบอย่างที่ดียิ่งแก่สัทธิวิหาริกและอันเตวาสิกที่จะน่าไปปฏิบัติต่อไป สมควรได้รับยกย่องเชิดชูเป็น “ปราชญ์” โดยแท้