ฟังลำกลอน เรื่อง พัฒนาการยุติธรรม โดย หมอลำคำเก่ง บัวใหญ่ และหมอลำอำนาจ แผงงาม
กลอนพัฒนาการยุติธรรม
เดี๋ยวนี้คนเกิดมาสมัยพัฒนาการศึกษาสังคม ต้องอบรมชาวไทยให้จิตใจรักชาติ เอกราชศาสน์กษัตริย์ปฏิบัติตามครองให้ทำนองเสรีเป็นบ้านพี่เมืองงามให้รักสามัคคี ประกอบกรรมแนวดี กะเพื่อชาติพลี สุขชาติอนาเมืองไทย พากันตั้งใจใส่ชาวไทยเอ้ย กอว่าละแม่นน้อ ๆ ๆ ผู้ฟังหลายคนเอ้ย เอาเด้อพอแล้วบัดนี้กันหาหน่ำ หน่ำเจ้าหน่ำหมอแคนเจ้าหน่ำ เล่งเจ้าเล่งหอมแคนเจ้าเล่งมาแล้วจังลำ ฟังอีกก่อนพี่น้องทั้งหลาย ที่มานั่งเป็นสายฟังลำคับคั่ง นั่งฟังลำกลอนผมสั่งทุกหน้าทุกตา เดี๋ยวนี้คนเกิดมาเป็นคนกินเข้า ทั้งผู้หนุ่ม ผู้เฒ่า น้อยเล็กเด็กแดง กะว่าดีพอแฮงได้เป็นคนนำหมู่เฮาได้เกิดมาอยู่กับศาสนา ชีวิตมีราคาเป็นของหายาก คนเกิดมาได้รับความลำบากยากยิ่งหนักหนา ไคกว่าสุนัขขาควายงัวอยู่คอก พี่น้องเอยถึงสิอยู่บ้านนอกในเวียงในวัง กะสิเป็นอีหยังคนมีคุณค่า ขอแต่ว่าให้ฮู้สึกผล ฮู้สึกว่าเป็นคนคือของประเสริฐ ชีวิตที่เฮาเกิดหวังสร้างความดี ความชั่วช้าอัปรีควรปราศจาก ชีวิตของหายากพ่อแม่ทั้งหลาย คนเกิดมาบ่มีไผอยากตายจักคนแม่นบ่ เช่นญาพ่อเจ้าภาพศรัทธา เกิดขึ้นมากะหวังเฮ็ดหวังสร้าง กะอย่าให้เวลาว่างเปล่า ๆ เด้อนาย เฮ็ดหลาย ๆ พร้อมกันสร้างโลก บ้างนำป่านำโคกให้เป็นเงินเป็นทอง เลี้ยงชีวิตเจ้าของกินแน่ทานแน่ ผู้เป็นพ่อเป็นแม่บอกลูกบอกหลาน ฮู้จักกินจักทานไปนำอย่าขาด อย่าสิได้ประมาทเด้อพระศาสนา สิ่งเป็นของนำพาจิตใจให้ผ่อง ให้ใจใสอ่องต่องอย่าก่ำอย่าดำ ฮู้จักศิลจักธรรมพระสงฆ์องค์เจ้า ฮู้แน้เด้อฮู้ผู้หนุ่มผู้เฒ่าเคารพยำเกรง กะสิได้ข่มเห็งเบียดเบียนกดขี่ อย่าสิขี้ตระหนี่เหนียวแน่นเกินควร สิ่งวัตถุทั้งมวลของเฮาเฮ็ดได้ ของที่เฮาสร้างไว้บ่แม่นของไผ ยามตายไปบ่มีคุณค่า อย่านึกว่าเด้อสิได้ไปนำ ของเฮาเฮ็ดเฮาทำยังอยู่คือเก่า ส่วนผู้ตายมีแต่นอนเป็นขี้เถ้าไฟไหม้เขาเผา ของเฮาเป็นของเขายามตายหนีจากถึงแม่นหากเงินหมื่นเงินพันเลยสนุกยาดกันพวกเฮายังอยู่ จั่งว่าหมู่พี่น้องทั้งหลาย ให้นึกถึงคราวตายมันจั่งสิแม่น ฟ้าวกินฟ้าวแล่นฟ้าวสร้างฟ้าวทาน สอนให้ลูกให้หลานรักษาศิลห้า สัตว์บ่สมพอฆ่าอย่าฆ่าอย่ากิน ทรัพย์ของอยู่ในดินศิลอยู่ในน้ำ ให้ฮู้จักทุกก้ามสวรรค์นิพพาน ดังพระศาสนดาจารย์โคดมสอนสั่ง ยามสินอนสินั่งให้พิจารณา ฮู้สติสัมปชัญญะของเฮารอบคอบ ให้ประพฤตทางชอบกายวาจาใจ วัดให้หมั่นเข้าไปเด้อพวกผู้เฒ่า ไปฟังคำพระเจ้าเผิ่นเทศนา อย่าให้เสียเกิดมาเป็นคนเทื่อหนึ่ง ให้เจ้าคิดลึกซึ้งหาเหตุหาผล เชิญเด้อครับทุกคนเชิญทำประโยชน์ อย่าสิทำทางโทษในปัจจุบัน ให้อดสาพากันทำดีทุกหน้า ชีวิตมีคุณค่ายากหยิ่งนักหนา ก่อนสิได้เกิดมาฮ้อยกัปส์พันกัลป์ ให้เจ้าพากันหมั่นเข้าวัดเข้าวา ทางพระศาสนาอย่าได้ประมาท ตลอดประเทศชาติถิ่นอยู่อาศัย เมื่อสิทำอันใดควรทำประโยชน์ ทางสิพาพ้นโทษนรกอบาย คนเฮาเกิดกับตายท่อนั้นหนอพ่อ อย่าสิไปคิดต่อเด้อทรัพย์โภคา ถ้ามีหลายกะให้เจ้าทานสาจักกลางจักเคิ่ง ว่าบ่เชื่อกะให้เจ้าไปเบิ่งผู้ที่ตายไป มีผู้ใดเอานาเอาไฮ่ ไปนำแน่พอใหญ่ฮั้วสวนเฮือนซาน ว่าอย่างหมานคันผู้ได้ตายไปกะได้แป้นสี่แผ่น หน่อยกะเขาแก่แลนเข้าใส่กองไฟ เงินเขาใส่ปากไปกะบ่เกินหนึ่งบาท เสื้อบ่ขาดกะสีกให้เฮานุ่งเฮาจั่งแม่นเขาผู้ยังประมาท ตายไปแล้วหาดอกไม้มาขาดปุ๊บปั๊บทันที ให้เจ้าตายเป็นผีหนีไปเป็นเพิ่นสีนานวลม้วนไว้เสียก่อนนั้นหนา
หมายเหตุ : กลอนลำอาจไม่ตรงกับเสียงที่หมอลำร้อง อาจเปลี่ยนไปตามลีลาของหมอลำแต่ละคน
หมอลำกลอน (ฝ่ายชาย) : นายคำเก่ง บัวใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี
หมอลำกลอน (ฝ่ายหญิง) : นางอำนาจ แผงงาม อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี