ฟังลำล่อง เรื่อง ความเป็นมาของเมืองไทย โดย หมอลำคำเก่ง บัวใหญ่ และหมอลำอำนาจ แผงงาม
ลำล่องความเป็นมาของเมืองไทย
เบิดแต่ลำทางสั้นหันมาฟังบั้นทางหล่อง ประชาไทยพี่น้องฟังไว้ใหฮ่ำฮอน บ้านเมืองอื่นเขเดือดร้อน กะตามช่างเขา ขอแต่เมืองไทยเฮาให้อยู่เย็นเจริญหมั้น เฮาพากันแปลงสร้างเมืองไทยเฮาให้มันฮุ่ง ฝูงหมู่ไทยพี่น้อง ให้มองหน้าอ่วยใส่กัน ใจให้ตั้งต่อหมั้นอย่าค่อยเหงี่ยงเอียงหนี มีอยู่สามสถาบันที่ควรสงวนไว้คือ ชาติ ศาสนา องค์พระมหากษัตริย์ไท้ ของคนไทยบ่ประมาท ชาติเป็นฐานถิ่นยั่งไทยตั้งอยู่แต่ใด ชาติดไทยได้เอกราชสมบูรณ์ ตั้งแต่บรรพบุรษต่อมาจนปานนี้ บ่เคยมีว่าสิเป็นเมืองขึ้นของชาวประเทศอื่น ไทยเฮายืนต่อสู้มาเท่าฮอดสู่วัน เฉพาะฉะนั้นชาติเป็นที่อาศัยของคนไทยหวงแหน ให้ช่วยกันรักษาไว้ ศาสนาเป็นทางให้กำลังใจไทยกล้ากลั่น ศาสนาที่ยึดหมั่นให้ไทยกลั้นเทียงตรง บ่ให้หลงฝ่ายชั่วมัวประมาทชีวิต ศาสนาพาเฮาคิดแต่ฝ่ายดีเสมอล้วน บ่เรรวนเลวร้ายสามัคคีพร้อมน้องพี่ ไทยจังดีตลอดได้ ใสจ้าฮุ่งเจริญ แสนที่ทุกข์ยากเยิ้น กะตั้งต่อแต่ความดี มีขันติ มะโนธรรมเชื่อคำพระองค์ท่าน เฮาจั่งมีเมืองบ้านยืนนานบ่ม้างหมุ่น ย้อนเชื่อคุณของพระพุทธเจ้า เฮาได้นบหา สำหรับเจ้าหน่อฟ้า ยั่งกระหม่อนจอมขวัญ มวลชาวไทยเฮาถือเทิดทูนยอไว้ ถือว่าองค์กษัตริย์ไท้ มีพระคุณล้นเกษ บาระมีพระหมิ่งเหง้าปรกเกล้าหมู่เฮา พระคุณเผิ่นล้นเกล้า บ่ทนเหล่าขานไข พวกชาวไทยทั้งผองสิอยู่มาฮอดปานนี้ก็เพราะมีกษัตริย์ไทยนำไทยให้อยู่รอด พาชะนะต่อสู้ศัตรูได้พ่ายพัง พาปลุกหล่อก่อตั้งประเทศชาติอาศัย เป็นชาติไทยหลมท้องถิ่นสยามนามก้อง เฮาอย่ามองเมินข้ามหยามคุณของพระบาท ไผประมาทผู้นั้นสิหันเข้าสู่อะบาย น้องและอ้าย พ่อแม่อาวอา พิจารณาให้มันคักฮิ่นตรองดูถ้วน เฮาสมควรสิทูนไว้ สถาบันอันสูงส่ง อย่าสิหลงหล่ายถีม มูลเค่าแต่เก่าหลัง เฮาเป็นไทยให้ตั้งตนต่อประเพณี อย่าได้หนีไลลาฮีตครองแต่เดิมดั้ง ตั้งใจลงปลงหมั่นศิลธรรมอย่าค้อยเหงี่ยง อย่าฟังเสียงผู้อื่นเย้า เขาสิล้อให้หลมเหลว อย่าฟังเกวกาวฮ้องอย่าหูวองใจหม่อ ให้นับถือคุณแม่ คุณพ่อ คุณครูบาอาจารย์คุณของพระพุทธเจ้า คุณพระธรรมเจ้า คุณพระสงฆ์เจ้า และพระคุณขององค์พระมหากษัตราธิราชเจ้าและเช้าให้นบหา และทั้งฝูงมวล สุรา ยาเหล้า ของมึนเมาให้เว้นหว่าง วางสาทางบาปฮ้ายอะบายนั้นอย่าเกี่ยววน เฮาเป็นคนต้องเป็นคนให้ดีแท้ อย่าเป็นคนที่เลวชั่ว อย่าเป็นคนเกลือกกั้วมัวเม้าหม่นหมอง เป็นคนที่ถูกต้องตามป่องศิลธรรม นางผู้ลำกะคือกันกะหมั่นทำแต่คือเว้า บ่สูบยา บ่กินเหล้า การพะนันนั้นบ่เกี่ยว มีแต่ลำลูกเดียว ถ้าเอาเงินค่าจ้างมาไว้ถ้าแต่งผัว แนวพาเสียบ่แตะต้องหารองแต่ของใหม่ ของบ่ดีบ่อยากใกล้ มันพาให้แม่นเสื่อมศรี – –
ภาคนี้ได้สิเดินไต่นำแคน แขนยอยกไหล่ติง คิงเนิ้ง กลอนลำเชิ้งสับเพลงกำแหน่แคนกะแต่แล่นแต้น ทางสร้อยเป่าไป มีลูกไม้ไหวเหลี่ยมลีลา ออกจังหวะแขนมือคร่องคือพอแล้ว แอวนำพร้อม ขากางออกหย่างเฮ็ดท่าทางเจ้าชู้ ทรงบู้เหลี่ยมลาย ท่าโยกย้ายคือพระเอกในหนัง หยังกะสมหมอลำ เหล่ากอนอนี้ กลอนลำจี้ ขำดีแบบใหม่ จารย์มีชัยผู้ฮู้ครูเยี่ยมผู้แต่งกลอนสอนวาดฟ้อนออกท่าจังหวา เป็นมหาหมอลำถิ่นอุบลคนย่องฝึกมาคร่อง ทำนองแบบอย่างลำให้สมค่าจ้าง บ่จางหน้าหล่าหลงปลงเสียงจั้ง โอ๋ละนอจังต่อหันลูกคอจ้าว ๆ ยาวสั้น หลั่นเสียง มีสำเนียงเอ่ยร้องเพลงเพลินมาสลับกลอนเดินฟังแล้วเพลินหัวใจ ลำแบบใหม่ทันสมัยลีลามียักคิ้วลิ่วตา ถูกจังหวะจังวางมีท่าทางแอ๊คชั่น ผู้สาวหันมามองนำดูน้องเป็นไหมคือพี่ หมอลำกลอนยุคนี้ต้องมีชั้นเหลี่ยมราย ลำแบบอ้ายเขาเรียกว่าลำบุก ลำสมัยนำยุคดั่งบักสายยนต์น้อย ลำสับสร้อยเพลงเพลินเต้นเติ้นเอิ้นว่าลำลูกคู้ ลำบู้ท่าทาง กลอนบ่ฮ้าง มีตั้งแต่กลอนดี มีดีกรีคารมณ์ กลั่นเมาปานเหล้า มาตี้เจ้ามาเสงกันคันกลั่น ยานแต่แข่นอั้นตั้น โดนคั้นบ่เหิง ตุ้มเปิ๊ดเปิ่ง กลองทิ้งเขาตี ถืกกับมะโหรีตุ้มเปิ๊ดตุ้มเปิ้ง ตุ้มเปิ๊ดเปิ่งกลองเทิ้งกลองหาง กลองบ้านนางบ่คือกลองบ้านอ้าย กลองบ้านอ้ายเอิ้นว่ากลองยาว ตีให้พวกผู้สาวพอใจฟ้อนใส่ แนวกล้องใหญ่กลองสาวหมอลำ เสียทีแต่มันดำกับหนังมืนเหน่า แนวกลองเก่า แต่ครั้งปฐมบ่มีไผนิยมเปลี่ยนหนังออกใหม่ เจ้ากลองใหญ่ทางอ้ายกลองยาว มาตี้แล้วน้องสาวมาเสงกันมื้อนี้ ตีรองให้คนดูนำแหน่ ไผสิดังสิแย่ มาเลงแม้แม่อีแต๋น แก้มแบ่นแว่น ผู้สาวแล่นนำแฟน แฟนปะถิ่ม โลดเปิดรายโจ่มโป่ม จนว่าโทรมจ่อยหล้าตาถ่ำส่ำผี ลำแบบนี้ กลอนใหม่เบ็ดเตล็ด มีทั้งเผ็ดทั้งนัวทั่วไปหวานเปรี้ยว ลำกลอนเกี้ยวกะลำไปแบบหนึ่งกลอนกะหวานซาบซึ้ง ซึมซ่าใส่ทรวง มีคนหวงหรือไรน้องยา ที่รักจ๋าพี่จะมาขอเธอ พี่อยากเสนอว่าอยากเป็นคู่ครองขอจับจองเป็นเพื่อนยามนอนตราบชั่วนิรันดร์ ไม่ไลร้างหล่อนลืมเลือน ขอเป็นเพื่อน เมือนอนเรือนร่วมบ่อนหรือว่าบ่อยากช้อน บักยนต์อ้ายผู้ดำ
หมายเหตุ : กลอนลำอาจไม่ตรงกับเสียงที่หมอลำร้อง อาจเปลี่ยนไปตามลีลาของหมอลำแต่ละคน
หมอลำกลอน (ฝ่ายชาย) : นายคำเก่ง บัวใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี
หมอลำกลอน (ฝ่ายหญิง) : นางอำนาจ แผงงาม อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี