อุบลราชธานีเป็นเป็นอู่อารยธรรมอีสาน พื้นที่อันเป็นที่ตั้งเมืองอุบลราชธานี (รวมยโสธรและอำนาจเจริญ) มีความสำคัญต่อวิวัฒนาการอย่างมาก เพราะตั้งอยู่ตรงลุ่มแม่น้ำมูล-ชี ตอนล่าง อันเป็นแหล่งอารยธรรมเก่าแก่ ปัจจุบันบางคนเรียกอารยธรรมแถบนี้ว่า อารยธรรมปากมูล

อนุสาวรีย์แห่งความดีที่ประจักษ์ต่อหน้าเป็นอนุสรณ์สถานที่เหล่าเชลยศึกฝ่ายสัมพันธมิตรที่ได้รับอิสรภาพจากการจับกุมคุมขังของกองทัพญี่ปุ่นระหว่างสงครามมหาเอเชียบูรพา ได้พร้อมใจกันสร้างขึ้นไว้เพื่อระลึกว่า ครั้งหนึ่งในชีวิตของพวกเขา ได้เคยเป็นเชลยศึกอยู่ที่อุบลราชธานีและได้รับความเมตตาจากชาวอุบลราชธานีให้มีกำลังใจต่อสู้เพื่อให้มีชีวิตรอด และได้ให้นามอนุสรณ์สถานนี้ว่า อนุสาวรีย์แห่งความดี

จากพระราชปรารภของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้มีกระแสพระราชดำรัสแก่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ (ม.ล.ปิ่น มาลากุล) เมื่อปี พ.ศ.2506 ว่า กระทรวงศึกษาธิการควรพิจารณาจัดรางวัลให้แก่นักเรียน ซึ่งเรียนดี ประพฤติดี และโรงเรียนที่จัดการศึกษาดี กระทรวงศึกษาธิการได้สำนึกในพระกรุณาธิคุณและได้ดำเนินการประเมินนักเรียนและสถานศึกษาเพื่อรับรางวัลพระราชทานเป็นประจำทุกปี

เช้าวันพุธที่ 2 พฤศจิกายน 2498 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและพระบรมราชินีนาถได้เสด็จพระราชดำเนินโดยขบวนรถไฟพระที่นั่ง จากสถานีจิตรดา พระนคร เพื่อทรงเยี่ยมราษฎรในจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

น้ำปลีกเป็นชื่อชุมชนขนาดใหญ่เก่แก่ชุมชนหนึ่งของจังหวัดอำนาจเจริญ มีความเป็นมาอันยาวนานที่น่ารู้จักยิ่งชุมชนหนึ่ง ชื่อ หมู่บ้านน้ำปลีก นั้นมาจากคำว่า น้ำหลีก หรือ น้ำผีก ในภาษาถิ่น เนื่องจากหน่วยเสียง ผ ในภาษาถิ่นใช้แทนหน่วยเสียง ป ในภาษากลาง เช่น ผีเผด แทน ผีแปรต ผญา แทน ปัญญา หรือ ปรัชญา เป็นต้น

จากการสืบค้นข้อมูลพบว่า บ้านเกษมเป็นหมู่บ้านที่เก่าแก่และเป็นชุมชนมาตั้งแต่โบราณกาล ตามตำนานเล่าขานกันว่า เมื่อครั้งอดีตกาลเมืองสาเกษหรือศรีสะเกษได้เกิดความแห้งแล้งอย่างรุนแรงนับหลาย ๆ ปี คือฝนฟ้าไม่ตก 7 ปีปลาย 7 เดือน กับอีก 7 วัน ติดต่อกัน ทำให้ไพรฟ้าข้าทาสตกระกำลำบาก อดอยากหิวโหย ต่างพากันอาศัยเผือกมันในป่าที่หาได้ กินต่างข้าวเพื่อประทังชีวิตไปวัน ๆ

อำเภอศรีเมืองใหม่ตั้งมานานเป็นอำเภอที่มีหลายชื่อตามยุคสมัยของกาลเวลา สมัยหนึ่งชื่ออำเภอสุวรรณวา เปลี่ยนมาเป็นอำเภอโขงเจียม สุดท้ายเป็นอำเภอศรีเมืองใหม่ เมื่ออ่านประวัติอำเภอศรีเมืองใหม่ผู้ที่ไม่คุ้นเคยกับอำเภอศรีเมืองใหม่จะสับสนเป็นอะไรกันแน่ อำเภอศรีเมืองใหม่เป็นถิ่นกำเนิดของหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต เกจิอาจารย์ชื่อดังของภาคอีสาน

อุบลราชธานีในปัจจุบันได้ชื่อว่า เมืองดอกบัวงามหรือเมืองนักปราชญ์ชายแดนทางตะวันออกเฉียงเหนือสุดของประเทศไทย มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านสองประเทศ คือ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ทางทิศเหนือติดประเทศกัมพูชาประชาธิปไตย

เมืองคำเขื่อนแก้ว ตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2388 ในสมัยรัชกาลที่ 3 โดยตั้งตามชื่อหมู่บ้าน คำเมืองแก้ว ซึ่งขณะนี้อยู่ในท้องที่อำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจเจริญ และในครั้งนั้นเมืองคำเขื่อนแก้วขึ้นตรงต่อเมืองเขมราฐธานี