วิชชา อวิชชา สัมมาทิฏฐิ

เป็นหนังสือที่ให้ความรู้เกี่ยวกับปฏิจาสมุปปาทธรรม ได้แก่ สังสารวัฏอันหมุนเวียนอยู่โดยไม่หยุดยั้ง อันมีธรรม คือ อวิชชาเป็นตัวจักรใหญ่เป็นมูลเหตุ แล้วตัวธรรมอื่น ๆ ก็เกิดขึ้นเป็นไปตามกันพร้อมกับเป็นปัจจัยซึ่งกันและกันประหนึ่งสายโซ่ พระผู้มีพระภาคพระองค์ทรงเทศนาว่าเพราะชาติจึงได้มี ชรา มรณะ และเพราะกรรมภพจึงได้มีชาติ เพราะอวิชชชาจึงได้มีสังขาร ซึ่งเกิดแล้วเกิดอีก ตายแล้ว ตายอีก ต้องเกิดต้องตายอยู่ซ้ำ ๆ ซาก ๆ เป็นเรื่องใหญ่ ในธรรมที่เป็นเหตุเป็นผลจะชี้ให้เห็นสักอย่าง คือ ที่เราเกิดมาเป้นมนุษย์ย่อมจะมีเหตุให้เกิด เหตุนั้นคือ ธรรม 5 ประการ ได้แก่ อวิชชา, สังขาร, ตัณหา, อุปาทาน และกรรมภพ รวมเป็นธรรม 5 ประการเช่นนี้เมื่อเหตุมีขึ้นแล้ว ผลก็ปรากฏขึ้นตามควรแก่เหตุอีก 5 ประการเช่นกัน คือ วิญญาณ, นามและรูป, สฬายตนมี, ผัสส และเวทนา 6 ตามที่ได้กล่าวมาแล้วเราจะเห็นได้ว่าชาติคือความเกิด คือผล ได้แก่ ปฏิสนธิวิญญาณ นามรูป สฬายตน ผัสส เวทนา ที่มาจากเหตุถ้าไม่มีเหตุให้เกิดจะเกิดเป็นผลไม่ได้ พระองค์ทรงรู้ว่าทุกอย่างมีของแก้กัน พระองค์ทรงค้นพบวิธีออกจากสังสารวัฏฏได้ โดยทำลายอวิชชาด้วยวิชชาและปัญหาเป็นผู้ให้ทำ อันว่าความทุกข์ต่าง ๆ ที่สัตว์ทั้งหลายประสบอยู่โดยไม่มีการสิ้นสุดให้สงบลง ระงับดับลงได้ด้วยอำนาจพระธรรม คือ อกาลิโก กิจที่ทำมาให้สังสารวัฏฏ เป็นการสิ้นสุดลงแล้ว บุคคลซึ่งได้ทำกิจนั้นเสร็จแล้วจักถึงความสงบคือสันติสุข นิรันดรด้วยอาศัยความไม่ประมาท อ่านต่อ…

สง่า สุพัฒน์. (2510). วิชชา อวิชชา สัมมาทิฏฐิ. กรุงเทพฯ : ส.พยุงพงศ์