พระคุณเจ้าหลวงปู่ขาว อนาลโย แห่งสำนักวัดถ้ำกองเพล จังหวัดหนองบัวลำภู ได้ชื่อว่าเพชรน้ำเอกแห่งวงพระกรรมฐานสายพระอาจารย์ใหญ่มั่น ภูริทตฺโต ท่านเป็นพระธุดงคกรรมฐานที่มีจิตใจแข็งแกร่ง เด็ดเดี่ยว มุ่งมั่น มีเมตตาธรรมเป็นเลิศ มีปัญญาธรรมที่เฉียบคม และเป็นพระอริยเจ้าที่ทรงคุณธรรมอันบริสุทธิ์ดุจดั่งเพชรเม็ดงามประดับไว้ในพระพุทธศาสนาที่หาจุดตำหนิหรือรอยมัวหมองไม่มี นับตั้งแต่ท่านสละเพศฆราวาสออกบวชตราบจนวาระสุดท้ายในชีวิต เมื่อท่านละทิ้งขันธ์ในปี พ.ศ.2526 เมื่อท่านอายุได้ 96 ปี คุณธรรมของหลวงปู่ยังยืนหยัด โดเด่นเป็นที่ประจักษ์ใจแก่ผู้ได้พบ ได้เห็น ได้ยิน อยู่ตราบนานแสนนาน ไม่มีวันเสื่อมคลาย นึกถึงพระคุณท่านทีไรก็เกิดกำลังใจ สุขใจ และเลื่อมใสศรัทธาอย่างไม่รู้ลืม พระคุณเจ้าหลวงปู่ขาว อนาลโย เป็นศิษย์ต้นของพระอาจารย์ใหญ่มั่น ภูริทฺตโต หลวงปู่มั่น เคยเปิดเผยกับศิษย์ใกล้ชิดว่า หลวงปู่ขาว อนาลโย เป็นศิษย์หนึ่งในสององค์ที่บรรลุเป็นพระอรหันต์ที่จังหวัดเชียงใหม่ ในช่วงที่หลวงปู่มั่นยังดำรงขันธ์อยู่ อ่านต่อ…
ปฐม นิคมานนท์. (2554). หลวงปู่ขาว อนาลโย (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ : พี เอ ลีฟวิ่ง.