อุบลราชธานีเป็นเป็นอู่อารยธรรมอีสาน พื้นที่อันเป็นที่ตั้งเมืองอุบลราชธานี (รวมยโสธรและอำนาจเจริญ) มีความสำคัญต่อวิวัฒนาการอย่างมาก เพราะตั้งอยู่ตรงลุ่มแม่น้ำมูล-ชี ตอนล่าง อันเป็นแหล่งอารยธรรมเก่าแก่ ปัจจุบันบางคนเรียกอารยธรรมแถบนี้ว่า อารยธรรมปากมูล พื้นที่ปากมูลซึมซับร่องรอยแห่งอดีตของผู้คน ชุมชน บ้านเมืองมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ เห็นได้จากภาพเขียนสีเก่าแก่ซึ่งมีอยู่หลายแห่งด้วยกัน เช่น ที่ผาแต้มฯ บริเวณลุ่มแม่น้ำมูลของจังหวัดอุบลราชธานีก็มีหลักฐานแสดงความรุ่งเรืองของอารยธรรมเก่าแก่ สืบเนื่องกันมาเป็นส่วนหนึ่งของอารยธรรมในแอ่งโคราช บ้านเมืองมีความสลับซับซ้อนขึ้นเป็นลำดับ ที่โดดเด่น คือ แคว้นเจนละของกัมพูชา ซึ่งเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ขอมโบราณในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12-16 แคว้นเจนละมีต้นกำเนิดอยู่ในพื้นที่เมองอุบลราชธานี ยโสธรนี่เอง พัฒนาการของแคว้นเจนละได้กลายเป็นวิวัฒนาการส่วนสำคัญของประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ยุคโบราณ บรรดาชุมชนบ้านเมืองทั้งหลายในเขตจังหวัดอุบลราชธานีที่มีมาแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลายและยุคสมัยต้นประวัติศาสตร์นั้น มีพัฒนาการอย่างสืบเนื่องมาจนปัจจุบันอย่างที่เรียกว่าเกือบจะไม่ขาดสายก็ว่าได้ อ่านต่อ…
ประจักษ์ บุญอารีย์. (2553). คมภูมิปัญญาเพื่อชาวอีสาน. อุบลราชธานี : ม.ป.พ.