มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีกับพิธีไหว้ครู

“…ปาเจราจริยา โหนติ คุณุตตรานุสาสกา

ครูบาอาจารย์เป็นผู้มีคุณยิ่ง เป็นผู้พร่ำสอนศิลปวิทยา…”

“การไหว้ครู” เป็นประเพณีสำคัญที่มีมาแต่โบราณและมีอยู่ในแทบทุกสาขาอาชีพของไทย เช่น ครูนาฏศิลป์ ครูดนตรีไทย ครูมวย และครูในสถานศึกษา ซึ่งถือเป็นการแสดงความเคารพและระลึกถึงพระคุณของครูอาจารย์ ผู้ประสิทธิ์วิชาความรู้ให้เราสามารถนำไปใช้ในการประกอบวิชาชีพและใช้ในชีวิตประจำวัน โดยวันไหว้ครูมักจัดขึ้นในวันพฤหัสบดี เพราะถือกันว่าพระพฤหัสเป็นเทพที่ส่งเสริมวิทยาการและความเฉลียวฉลาด ซึ่งเป็นคุณสมบัติของครู จึงถือเอาวันนี้เป็นวันไหว้ครูเพื่อความเป็น สิริมงคล

ประเพณีการไหว้ครูถือเป็นเอกลักษณ์ทางประเพณีอันดีงามของชาวไทย ที่ศิษย์ให้ความเคารพเทิดทูนคุณครูบาอาจารย์ ผู้ถ่ายทอดสรรพวิชาความรู้ให้กับศิษย์ ด้วยความรัก ความเมตตา และปรารถนาดี ครูจึงเป็นบุคคลที่มีความสำคัญ มีคุณค่าต่อประเทศชาติ เพราะในอดีตกาล หนังสือหรือสื่อการเรียนการสอน ยังไม่มีแพร่หลาย ดังนั้นความรู้จากแหล่งเดียวที่ศิษย์จะได้รับคือความรู้จากบุคคลผู้มีความรู้ ความเชี่ยวชาญซึ่งเราเรียกว่า “ครู” และที่สำคัญคนไทยยังคงให้ความสำคัญกับครู จนเปรียบครูเป็นเสมือนแม่คนที่ 2 ของศิษย์ เพราะศิษย์ที่ประสบความสำเร็จได้ ด้วยเพราะมีแม่เป็นผู้ให้กำเนิด มีครูเป็นผู้ให้ความรู้ ความคิด สติปัญญาชี้ทางสว่างให้กับชีวิตนั่นเอง ประเพณีการไหว้ครูจึงยังคงสืบทอดต่อมาจนกระทั่งทุกวันนี้

วันที่นิยมประกอบการไหว้ครูวันที่นิยมประกอบการไหว้ครู ในสถานศึกษานิยมใช้วันพฤหัสบดีซึ่งตรงกับการไหว้ครูในพิธีไหว้ครูสำหรับการแสดงของไทย ซึ่งมักนิยมจัดในช่วงเดือนแรกของการเปิดภาคการศึกษาในแต่ละปีการศึกษา คือในช่วงเดือนมิถุนายน ซึ่งจะตรงกับวันพฤหัสบดี ในสัปดาห์ใดนั้น แล้วแต่ความสะดวก และความพร้อมของแต่ละสถานศึกษาเป็นสำคัญ

โดยมหาวิทยาลัยอุบลราชธานีได้จัด ครั้งแรกเมื่อวันที่ 21 มิถุนายน  พ.ศ.2533  ซึ่งขณะนั้นเป็น โครงการมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี บริหารงานโดย รศ.ดร.สมจิตต์ ยอดเศรณี  

เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 30 มิถุนายน 2565 มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี จัดโครงการ “พิธีไหว้ครูและพิธีบายศรีสู่ขวัญ ประจำปีการศึกษา 2565” โดยมี ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ชุตินันท์  ประสิทธิ์ภูริปรีชา อธิการบดีมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี กล่าวให้โอวาท ความว่า

            “พิธีไหว้ครูเป็นพิธีที่สำคัญตามประเพณีไทยที่มีมาแต่โบราณ จัดขึ้นเพื่อให้ศิษย์ได้แสดงความกตัญญูกตเวทีต่อครูอาจารย์ และปวารณาตัวรับการถ่ายทอดวิชาความรู้ เพื่อให้บรรลุปลายทางแห่งการศึกษาตามที่ตั้งใจเอาไว้ การที่ศิษย์แสดงความเคารพ ยอมรับนับถือครูตั้งแต่เบื้องต้น ก็มีส่วนทำให้ครูเกิดความรัก ความเมตตาต่อศิษย์ อยากมอบวิชาความรู้ให้อย่างเต็มที่ พิธีไหว้ครูจึงเป็นเหมือนการประกาศความผูกพันระหว่างครูกับศิษย์ที่จะมั่นคงยืนยาวตลอดไปด้วยความสำคัญของพิธีดังกล่าว มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ได้สืบสานวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของพิธีไหว้ครูเป็นประจำทุกปี ในช่วงเริ่มเปิดภาคการศึกษา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ สานสัมพันธ์แรกเริ่มต่อกัน ระหว่างนักศึกษาและคณาจารย์ นักศึกษาชั้นปีที่ 1 ได้มอบตัวเป็นลูกเป็นศิษย์ สู่การดูแลอย่างอบอุ่นของคณาจารย์ที่เปรียบประดุจพ่อแม่ในรั้วมหาวิทยาลัย ที่เปรียบเสมือนบ้านอีกหลังในอีก 4 – 6 ปี ข้างหน้า ก่อนที่จะสำเร็จการศึกษา”

ดูภาพเพิ่มเติมได้ที่  นิทรรศการภาพออนไลน์: ภาพเก่าเล่าเรื่อง : มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีกับพิธีไหว้ครู 
หรือ ดูในรูปแบบสมุดภาพ